[kola] Centrowanie

[PawelW84]

Cześć

W tym roku postanowiłem nauczyć się centrować koła rowerowe, w związku z czym mam prośbę o pomoc w tym zakresie i przeprowadzenie mnie przez podstawy. 

Narzędzia którymi dysponuje to:

Centrownica Bitul TS004 z zegarami

Tensometr Park Tool TM-1

Przymiar do sprawdzania centryczności koła Park Tool WAG-4

Klucze do nypli i obcegi do przytrzymywania szprych.

 

Na początek zabrałem się za centrowanie koła od roweru Woom 20". 

Grubość szprych mierzona suwmiarką to 1,7mm, natomiast przymiar Park-tool pokazuje 1,8mm

Koło jest wycentrowane osiowo (+/- 1mm) 

Pomiar tensometrem kształtuje się następująco

strona lewa od tarczy : 22,23,22,23,21,24,22,23,22,24

strona prawa: 19,18,19,18,18,19,20,17,20,17

Niestety, nie mogę tego przeliczyć na kgf ponieważ tabela nie posiada przelicznika dla okrągłych szprych aluminiowych o tej grubości.

 

 

Po przeleceniu koła na centrownicy jego wahania oscylują w granicach +/- 2mm na każą ze stron oraz około 4mm w pionie, czyli jest jajo.

 

Na wstępie mam do was następujące pytania:

1) W jakim zakresie powinien być prawidłowy naciąg szprych  w kgf 

2) Jakie odchylenia od osi w poziomie i pionie przyjmuje się za dopuszczalne

3) Gdzie znaleźć tabele dla tego tensometru do przeliczenia wskazań dla szprych aluminiowych 1,8 

4) Czy to prawidłowa praktyka, że szprychy od strony tarczy naciąga się mocniej ?

5) Która strona koła powinna być mocniej naciągnięta w przypadku tylnego koła gdzie mamy tarczę z lewej i kasetę z prawej ?

6) Jaki rozrzut w naciągu szprych uznaje się za dopuszczalny ?

7) Jak znaleźć punkt zerowy do centrowania na boki w przypadku np 8 gdy cześć koła bije nam w lewo, a część w prawo 

8 ) Czy prawidłową praktyką przy naciąganiu szprych z jednej strony jest luzowanie szprych z drugiej, czy raczej kierować się tu tensometrem ?

9) Jak usuwa się owalizację koła ? Od strony jajka naciągamy, a z przeciwnej luzujemy ??

 

 

 

[uzurpator]

1) Ile wlezie. Graniczną wartością dla większości obręczy jest 1200N
2) Dla moich potrzeb uznaję 0.5mm na promieniu i 0.1mm na obie strony. Ale jestem leniwy i nie chce mi się promieniowego usuwać. Zwłaszcza, że większość kół robię na śmieciowych obręczach.
3) Nie masz aluminiowych szprych
4) Nie. Naciąg szprych wyjdzie "w praniu". Fizyka Ci to wymusi. Szprychy po stronie bardziej "pionowej" zawsze są bardziej naciągnięte.
5) patrz 4 - po stronie kasety w typowym kole wielobiegowym
6) Jak najmniej. 15% traktuje się za dobrą wartość. Poniżej 5% raczej nie da się zejść ze względu na rozrzut technologiczny rozmiarów elementów i sam proces centrowania.
7) Wyprostuj jakkolwiek, a potem gapiąc się w zegary przeciągnij koło luzując ok 1/8 obrotu pojednej stronie i dociągając po drugiej, aż będziesz miał koło centryczne
8) Proces jest iteracyjny - centrujesz->dociągasz->luzujesz itd. To, że idziesz w dobrym kierunku zwykle widać po tym, że robisz coraz mniejsze korekty.
9) tak. Lub odwrotnie, jeżeli masz wklęsłość

[Dokumosa]

Ad. 7. Centrowice z prawdziwego zdarzenia mają kalibrowane szczęki, które pozwalają na ogarnięcie tematu z lewei i prawej jednocześnie. W takich urządzeniach jak bitul trzeba co jakiś czas koło odwrócić w hakach.

[PawelW84]

8 godzin temu, uzurpator napisał:

3) Nie masz aluminiowych szprych
 

W takim razie z czego są te szprychy skoro nie są magnetyczne ?? Magnes nie klei się do nypli, szprych ani obręczy, więc chyba są aluminiowe ?

Nie magnes nie jest zepsuty bo klei się do tarczy i do centrownicy  oraz do szprych DT Swiss 

@Dokumosa

Na pewno Park Tool byłby bardziej profesjonalny ale do dociągnięcia 7 kompletów kół w domu myślę, że tym też da radę

 

 

 

 

Edytowane 9 Stycznia przez PawelW84

[marvelo]

 

W takim razie z czego są te szprychy skoro nie są magnetyczne ??

Pewnie ze stali nierdzewnej, która w przypadku szprych ma jedynie minimalne właściwości magnetyczne (można je przeoczyć sprawdzając słabym magnesem).  

Edytowane 9 Stycznia przez marvelo

[Dokumosa]

Godzinę temu, PawelW84 napisał:

Na pewno Park Tool byłby bardziej profesjonalny ale do dociągnięcia 7 kompletów kół w domu myślę, że tym też da radę

Bez żadnego problemu. Swoje pierwsze koła zaplatałem przy użyciu widelca/ramy. Ale im człowiek starszy tym bardziej mu się  nie chce i szuka ułatwiaczy nawet do prac w domowym zaciszu

Edytowane 9 Stycznia przez Dokumosa

[PawelW84]

12 godzin temu, marvelo napisał:

 

W takim razie z czego są te szprychy skoro nie są magnetyczne ??

Pewnie ze stali nierdzewnej, która w przypadku szprych ma jedynie minimalne właściwości magnetyczne (można je przeoczyć sprawdzając słabym magnesem).  

Szok i nie dowierzanie, 🤯 sprawdzałem magnesem neodymowym. Przy piaście ciągnął do stalowych łożysk osadzonych wewnątrz korpusu, a do szprych ani grama.

Nie pozostaje mi nic innego jak uwierzyć na słowo

Czyli fabrycznie zaplot był zrobiony:

po lewej czyli od strony tarczy 117-148 kgf

po prawej 70-94 kgf

Wczoraj wyrównałem naciąg szprych po obu stronach do 85 kgf, a następnie obracając koło w centrownicy wyosiowałem mniej więcej obręcz względem piasty.

Dziś zajmę się centrowaniem bicia bocznego.

 

Czy ustawiania osi obręczy względem piasty, robicie  co do milimetra ?? 

Edytowane 10 Stycznia przez PawelW84

[PawelW84]

No niestety, niby proste a trudne.

Czy ktoś może mi podpowiedzieć krok po kroku jak przeprowadzić centrowanie ? Za każdym razem gdy przechodzę między centrowaniem bocznym a osiowym wszystko mi się rozjeżdża.

Jak docentruje na boki z dokładnością do 0,5mm l/P  i ruszam koło w osi wszystko jest pokiełbaszone. Jak wycentruję osiowo do 1mm góra/dół  koło łapie bicie na boki.

Próbowałem już robić to jednocześnie obserwując zegary, ale zawsze dochodzę do miejsca gdzie np, żeby skasować bicie boczne szprycha chce być naciągnięta, a jednocześnie żeby usunąć bicie osiowe zegar pokazuje mi, że trzeba ją zluzować. 

Robię to następująco.

1) Przy zluzowanych wszystkich szprychach zaczynam od dokręcenia nypli tak żeby schował sie gwint

2) Zaczynam od kasowania bicia bocznego, szprycha po szprysze dociągam po pół obrotu żeby koło zaczęło toczyć się w miarę równo.

3) Sprawdzam centryczność koła, zakładam ponownie na centrownicę i dociągam szprychy od strony na która potrzebuję przeciągnąć obręcz

4) Ponownie kasuje bicie boczne dokręcając bądź luzując szprychy w miejscu gdzie obręcz trze o centrownicę

5) Sprawdzam bicie osiowe koła. W miejscach gdzie mam brzuch dociągam  2 szprychy (1 z lewej i 1 z prawej) luzując jednocześnie przeciwległe w ten sam sposób.

 

Wynik

Całe koło się rozjeżdza  więc zaczynam od nowa całą procedurę od pkt 2 ale do nikąd mnie to nie doprowadza. Ile razy bym nie kręcił tymi nyplami to mam rozjazd albo na biciu bocznym albo na osiowym.

Przedziały dokładności, które podał @uzurpator są dla mnie "łącznie"  nie do osiągnięcia. Jak w jednej płaszczyźnie jest ok to w drugiej lipa.

Naciągi szprych też pozostawiają wiele do życzenia. Od tarczy jest 105-131 kgf to stronaprzeciwna lata 58-85 kgf 😕 

Najgorzej jest oczywiście w miejscu łączenia obręczy, mam wrażenie że to miejsce żyje własnym życiem  

Ogólnie dla mnie koło ma układ statyczny belki w której szprychy to przyłożone do niej siły i tak samo jak w tej belce każdy naciąg szprychy oddziałuje nie tylko na miejsce bezpośrednio przy niej ale nawet na kolejne 2 czy 3, co znacząco utrudnia cały proces 😕. Dobrze ja to widzę ??

W związku z powyższym wydaje mi się, że gdy zegar pokazuje mi bicie to np niepotrzebnie dociągam daną szprychę bo być może lepszym rozwiązaniem jest popuszczenie 2 lub 4 szprychy w przód lub w tył.

Podpowiedzcie proszę, jak to robić, żeby zrobić a się nie narobić, bo liczba roboczogodzin poświęconych na naukę zaczyna mnie przytłaczać 😕 

 

 

[marcesco]

Rozumiem o co chodzi ale nie potrafię wytłumaczyć tej procedury nie mając koła w ręku. Wiem, że to słaba porada ale mi zawsze pomagają filmiki Park Toola, zaplatałem koła chyba 5 razy i za każdym razem centrowanie na podstawie wideo Park Toola kończyło się sukcesem.

[PawelW84]

Podzielisz się linkiem ?

[marcesco]

Zaczynałem od budowy koła, Ciebie interesuje raczej od tego momentu: https://youtu.be/X5gs00ttvdg?si=OPp6_0I2JwbdbrZN&t=1016

Ale najistotniejsze porady będą w osobnych filmikach typu:  https://youtu.be/xz6nM6SY-aY?si=h9HN-4-VNwFXF3Fs

 

 

Edytowane 19 Stycznia przez marcesco

[Dokumosa]

Człowiek na tym filmie zrobił ciągnące szprychy wewnętrzne. Wielu "znafcuf" tematu by się oburzyło na taki zaplot.

[PawelW84]

@marcesco Bardzo dziękuję.

Na przyszłość, gdyby ktoś szukał podrzucam linki

https://youtu.be/xz6nM6SY-aY

https://youtu.be/7R8dncAbhoM

https://youtu.be/FqeEBih8kx0

https://www.youtube.com/watch?v=aYfL2wzkV4M&list=WL&index=29&t=21s

 

Mam jeszcze pytanie, co jest "ważniejsze" przy końcowym centrowaniu koła. Równy naciąg szprych mieszczący się w tych 20% tolerancji czy np odchylenie promieniowe powyżej 0,5 mm lub boczne 0,1mm ??

Czego bardziej pilnować  ? 

[Dokumosa]

Nigdy nie osiągniesz idelnie równomiernego naciągu szprych. Jak wspominał @uzurpator wynika to z pewnych niedoskonałości elementów koła (szprychy nie są identyczne, obręcze nie są jednolite i jednorodne na całym obwodzie, otwory w obręczach i piastach mają pewną tolerancję usytuowania itd. Osobiście dla mnie priorytetem jest proste koło, naciąg ma być zbliżony do wartości docelowej na stronie mocniej obciążonej (napędowa z tyłu, hamulcowa z przodu) i nie powinien na żadnej szprysze przekraczać max wartości dla danej obręczy. Odchylenie wartości naciągu od wartości docelowej wyjdzie samo (im lepsze elementy koła tym mniejszy) i dla mnie osobiście nie jest funkcja celu nie jest min odchylenie. Oczywiście jeśli wychodzi grubo poza +/-20% to jest coś zmaszczone na etapie zaplotu, użycie różnych szprych na jednej stronie koła itd.

Edytowane 23 Stycznia przez Dokumosa

[PawelW84]

Dzięki waszej pomocy wycentrowałem od początku do końca pierwsze koło.

Mistrzem jeszcze nie zostałem ale wprawy już trochę nabrałem i idzie mi to chyba nie najgorzej.

Osiągnąłem bicie na boki w tolerancji  0,05mm i promieniowe 0,2mm. Dało by radę jeszcze zniwelować te wartości ale wtedy naciąg szprych się rozjeżdżał więc postanowiłem uzyskać pewien kompromis. Najgorzej wyszło oczywiście w miejscu łączenia obręczy. 

Obserwując ten wykres zastanawiam się czy nie obniżyć napięcia szprych 1 i 6 z lewej, wtedy powinien spaść naciąg 1 i 6 z prawej ?? 

Próbowałem też naciągać szprychę 7 i kontrować przeciwległymi ale bardziej się już nie da, żeby nie wyjść poza 0,05mm bicia bocznego.

 

PS

Początkującym proponuję kilkukrotnie wycentrować obręcz na samych cybantach, a na zegary przejść gdy już trochę wyczujemy jak pracuje koło. 

Warto też zwrócić uwagę na ich podziałkę bo to co na skali wydaje się znacznym odchyleniem w rzeczywistości jest dla oka nie do wychwycenia.