[języki Europy] Język litewski? A co to jest?

[Erkki]

Przeciętny Polak zna brzmienie czy zapis niemieckiego, rosyjskiego (i automatycznie jego klonów: białoruski i ukraiński) i pewnie czeskiego (i jego klonu- słowackiego). A ilu Polaków zna brzmienie litewskiego? Drugiego (obok niemieckiego) nie-słowiańskiego języka graniczącego z Polską?

 

Litwini i Łotysze to jedyne, obecnie istniejące, narody bałtyckie- Bałtowie. 

 

Należy pamiętać, że Estończycy (często nazywani Bałtami) nie są Bałtami, ale Ugro-Finami (Ludami Fińskimi). Estończycy są blisko spokrewnieni z Finami i nie łączy ich żadna nić pokrewieństwa z Bałtami, także język estoński nie ma nic wspólnego z językiem łotewskim i litewskim, za to bardzo blisko mu do fińskiego.

 

Rozmieszczenie ludów w Europie Północnej (ogólny schemat). Jak widzimy, Litwini i Niemcy to jedyne nie-słowiańskie narody graniczące z Polakami:

 

 

 

Język litewski i łotewski to jedyne używane dzisiaj języki bałtyckie. Różnią się jednak one od siebie dość znacznie. 

Łotewski posiada bardzo silne wpływy niemieckie (ze względu na setki lat niemieckiego panowania na terenie Łotwy), natomiast litewski nie posiada tak silnych wpływów niemieckich, za to posiada dość silne wpływy polskie i innych języków słowiańskich.

Wpływy słowiańskie zostały (w pewnej części) jednak z litewskiego sztucznie usunięte w czasach międzywojennych, gdyż uznano je za nadmierne. 

 

Należy pamiętać, że mimo, że języki Europy różnią się od siebie i należą do wielu grup językowych: germańskiej, słowiańskiej, bałtyckiej, celtyckiej, romańskiej itd. to jednak wszystkie (z nielicznymi wyjątkami) są ze sobą spokrewnione, tzn., że np. niemiecki jest spokrewniony z polskim, rosyjskim, szwedzkim i włoskim. Prawie wszystkie języki Europy to języki aryjskie (lub inaczej- indoeuropejskie) i mają swojego wspólnego przodka, język praindoeuropejski, którym mówili kiedyś wszyscy Europejczycy. 

Języki bałtyckie (w tym właśnie szczególnie język litewski) zachowały najwięcej cech tego praindoeuropejskiego języka, dlatego znany francuski językoznawca z 18 wieku stwierdził kiedyś: "Jeśli chcecie posłuchać jak mówili kiedyś wszyscy Europejczycy pojedźcie na Litwę i posłuchajcie litewskiego rolnika."

Tu szczególnie widać różnicę między językami bałtyckimi (litewski i łotewski), a językiem estońskim. Estoński nie tylko należy do innej grupy językowej, ale również do innej rodziny. Estoński, fiński i węgierski to jedyne nie-indoeuropejskie języki urzędowe w Europie. 

 

Chociaż języki bałtyckie to osobna grupa językowa to słuchając litewskiego lub nawet łotewskiego zauważymy, że brzmią one znacznie bardziej słowiańsko niż np. francuski, angielski czy szwedzki, jednak znacznie mniej słowiańsko niż języki słowiańskie (jak np. czeski, rosyjski itd.). 

Dlatego w podziale językowym językoznawcy stworzyli taki poziom klasyfikacji jak "języki bałtosłowiańskie", gdzie zalicza się właśnie języki bałtyckie (litewski i łotewski) oraz języki słowiańskie (polski, czeski, rosyjski, ukraiński, białoruski, słowacki itd.). 

Faktem jest, że języki bałyckie wykazują wyraźnie większe podobieństwa w stosunku do języków słowiańskich niż np. języki germańskie czy romańskie, stąd wspólne łączenie ich w języki bałtosłowiańskie.

Nie jest pewne jednak to dlaczego języki bałtyckie są bardziej podobne do słowiańskich niż języki innych grup językowych. 

Istnieje na ten temat kilka teorii.

 

Oto hipotezy przedstawiane przez kilku naukowców pokazujące przyczyny pewnego podobieństwa języków słowiańskich i bałtyckich:

 

 

Pierwsza zakłada, że języki (i ludy) bałtyckie i słowiańskie pochodzą od tego samego pnia i rozdzieliły się po pewnym czasie. 

Druga zakłada to, że języki te pochodzą od różnych pni, ale wspólne życie Słowian i Bałtów, w pewnym okresie, spowodowało silne, wzajemne, wpływy językowe, który następnie zostały zakończone i języki znowu zaczęły różnić się od siebie.

Kolejna mówi o tym, że języki bałtyckie i słowiańskie pochodzą od wspólnego pnia, następnie nastąpiło ich rozdzielenie, a następnie ponowne ich zbliżenie do siebie.

Ostatnia z nich mówi, że języki te pochodzą od różnych pni, jednak życie blisko siebie powoduje wzajemne wpływy od dłuższego czasu.

 

Oczywiście i tak języki bałtyckie i słowiańskie są ze sobą spokrewnione tak jak i np. germańskie i słowiańskie, dlatego, że razem pochodzą od języka praindoeuropejskiego, jednak tu mowa o ewentualnym późniejszym pokrewieństwie.

 

Język litewski używany był nie tylko na terenie Litwy, ale i na terenie Łotwy, Białorusi, Polski oraz na terenie północnych, przedwojennych, Niemiec (wybrzeże obecnej Litwy należało prawie w całości do Niemiec i było najdalej na północ wysuniętą częścią Niemiec, zamieszkałe było jednak głównie przez tzw. Litwinów Pruskich- zniemczonych Litwinów, dziś niewielu z nich mieszka na Litwie, większość wyjechała do Niemiec, w przeciwieństwie do Litwinów z "właściwej" Litwy (którzy są katolikami) Litwini Pruscy są protestantami).

 

Litewski alfabet, to tak jak polski, alfabet łaciński. Litewski zawiera jeszcze więcej znaków diakrytycznych (kropek i kresek nad i pod literami) niż język polski. Alfabet litewski:

 

A Ą B C Č D E Ę Ė F G H I Į Y J K L M N O P R S Š T U Ų Ū V Z Ž

 

Zawierający 20 tomów i 22 tysiące stron Didysis lietuvių kalbos žodynas (Akademicki słownik języka litewskiego), w 2005 r. wydany na CD ROM:

 

 

Mapa Litwy, poszczególne kolory oznaczają dialekty języka litewskiego:

 

 

Napisy w języku litewskim:

 

 

 

Napis "Republika Litewska" po litewsku, przy wjeździe na Litwę:

 

Litewski Paszport, napis, w języku litewskim znaczy: 

"Unia Europejska 

Republika Litewska

Paszport":

 

 

 

 

Nazwa miasta w Polsce po polsku i po litewsku (ze względu na dużą mniejszość litewską):

 

 

Nazwa miasta na Litwie:

 

 

Tablica historyczna na Litwie:

 

 

Litewska przedwojenna gazeta Lietuvos Aidas (wychodząca w okolicach od I do II Wojny Światowej, gdy Litwa była niepodległym państwem i północnym sąsiadem Polski i wschodnim sąsiadem Niemiec):

 

 

Współczena litewska gazeta:

 

Wydanie internetowe gazety Lietuvos Rytas (lrystas.lt):

 

 

 

 

Napis po litewsku (na górze) i angielsku (na dole):

 

Litewska Policja (Policija):

 

 

Litewskie Pogotowie Ratunkowe (nie łatwo by się domyśleć po nazwie):

 

Litewska Służba Celna (Muitinė):

 

Litewska reklama piwa:

 

 

Litewski (wypowiadane przykładowe zdania, krótki kurs, tłumaczenie angielskie) You Tube:

 

[Lumperator]

Ogolnie jak litwini rozmawiaja ze soba, ni czorta nie mogę skapować o co im chodzi. Łotysze z kolei mają mocno zagmatwane słowa. Dość ciekawy temat, nie powiem. Dobrze wiedzieć, ze te 2 male państewka skrywają w sobie pierwszy głos Europy.

[Erkki]

No nie jest to nic dziwnego, że nie możesz zrozumieć. Litewski i łotewski nie są językami słowiańskimi więc są absolutnie niezrozumiałe dla Polaka. Tak samo jak nie zrozumiesz szwedzkiego czy niemieckiego. Polak może jako tako zrozumieć czeski, słowacki, rosyjski i inne języki słowiańskie.

[Kakadu90]

Temat spoko,ale jak kopiujesz podaj źródło:

 

http://www.wykop.pl/ramka/1997534/jezyk-litewski-a-co-to-jest/

[Erkki]

Ten temat na wykopie jest też mój, więc nie muszę podawać żadnego źródła.

[tobo]

Temat jest ok, jednak niech tym razem nie zawiera treści ideologicznych. Wtedy przetrwa.

[Erkki]

Podkładka do litewskiego piwa Volfas Engelman: